“Poọc cà nhạy”: Món lạ mà ngon của đồng bào dân tộc Khmer Nam bộ

Sa mưa, những cây me cổ thụ bắt đầu thay lá mới, xanh non, mướt mắt. Đó cũng là lúc những bông me màu vàng chanh bắt đầu xuất hiện lấm tấm trong nền xanh tươi thắm. Mưa già, bông me trở thành những trái me non, nhỏ cỡ ngón tay út, lủng lẳng khoe mình trên những tàng cây cao. Đó cũng là lúc gừng bắt đầu ra củ. Những củ gừng non ngoài việc xắt lát ngâm giấm đường, làm thành món dưa, còn có một công dụng khác, hợp với me non, tép rang mặn và ớt sừng trâu thành một món ăn ai một lần thưởng thức cũng đều mê. Đó là món "poọc cà nhạy".

Để có món "poọc cà nhạy", đồng bào dân tộc Khmer rang tép nguyên con lặt bỏ đầu, thật mặn, với chút đường và chút mỡ. Con tép sau khi rang, no mỡ, bóng lưỡng với màu vàng sậm bắt mắt. Me non cỡ ngón tay cái, chưa có hột, vỏ me chưa cứng và có vị chua vừa phải, rửa sạch, bẻ từng khúc. Gừng non, gọt bỏ vỏ, rửa sạch, cắt lát bự. Ớt sừng trâu rửa sạch, cắt khúc. Tép rang chín. Tất cả cho vào cối, thêm chút bột nêm. Vậy là, tay cầm chày giã nhẹ cho hỗn hợp này hơi bể, hòa trộn vào nhau, cho vô chén hoặc hộp nhựa, ép thật chặt trước khi trút ra dĩa.

Dĩa "poọc cà nhạy".

Thưởng thức "poọc cà nhạy", trước hết bằng mắt với hình chén úp hoặc hình tháp cụt, với màu xanh non của me, màu vàng sậm của tép rang, màu vàng của gừng và điểm xuyết màu đỏ tươi của ớt. Cầm đũa gắp từng miếng cho vào miệng, và nhai. Khá nhiều cảm giác thú vị ùa về. Khi thì vị ngọt của đường hòa lẫn vị mặn béo của thịt tép. Khi thì vị chua của me non, hoang dã với vị chát chát của vỏ me non, khó diễn tả. Rồi vị cay dịu ấm áp bụng dạ của những miếng gừng non sừn sựt chân răng. Đâu đã hết, vị cay của ớt như một nốt "thăng" khiến bản hòa tấu mùi vị của các nguyên liệu kia "bay bổng" lên cao. Vừa nhai vừa hít hà, chảy nước mắt nước mũi. Vậy mới đã. Đã hơn là khi nó trở thành món nhắm trong một chiều âm u mưa gió, lành lạnh, trở thành một buổi ấm áp thân tình anh em, khó quên.

Tuy là món ăn dân dã của đồng bào dân tộc Khmer, nhưng không hiểu sao "poọc cà nhạy" không có mặt ở những vùng khác có nhiều đồng bào dân tộc này cư ngụ, ngoài địa phương Cầu Kè (Trà Vinh). Chính vì vậy mà những lúc cao hứng, gặp "mùa" là tôi đều trổ tài nội trợ của mình với món ăn đơn giản, nhưng ngon và lạ miệng. Đặc điểm đáng quan tâm của "poọc cà nhạy" là ngoài việc trợ tiêu hóa, kích thích dịch vị, còn là một món ăn "sinh thái", rất phù hợp với những người không muốn béo phì vì thịt thà cá mắm…