Cà na chấm muối ớt ở miền tây mùa nước nổi

Hàng năm, vào khoảng tháng bảy, tháng tám âm lịch, khi mùa nước nổi về, ngoài bông điên điển nở vàng cũng là vào mùa thu hoạch cà na. Cà na cho trái giống như trái muỗm ở ngoài Bắc, có hình thuôn tròn, dài cỡ 2 lóng tay. Trái này khi sống vỏ có màu xanh đậm, vị chát; còn trái chín có màu vàng nhạt, vị chua.

Nhiều người hảo chua thường bẻ trực tiếp trái chín xuống là chấm ngay vào chén muối ớt cay xè. Còn một số cách chế biến thông dụng hơn và làm cho trái có vị đậm đà và bớt chua hơn đó là muối và làm mứt.

Chế biến món cà na muối tưởng như rất dễ dàng, nhưng thực tế cũng cần có những bí quyết riêng để món ăn vừa miệng, khi ăn hạt và cơm cà na phải tách rời nhau. Cà na mua ở chợ lựa trái già, chín vàng, không bị dập về rửa sạch, cắt đầu, đuôi trái một ít cho bắt mắt. Dùng dao nhọn rạch 4 đường theo chiều dọc thân trái, ngâm vào nước muối thật mặn, xả nước lạnh nhiều lần cho bớt vị chua sau đó vắt ráo. Cho cà na vào nồi nước sôi trụng khoảng 10 phút và thử bằng cách cầm trái vuốt nhẹ khi cơm và hạt tách ra dễ dàng là được. Đổ cà na ra xả nước lạnh, vắt ráo và xếp vào keo. Cho nước đường nấu để nguội vào ngập xăm xắp với cà na, để khoảng một ngày khi cà na ngấm đường là dùng được. Nếu muốn để lâu hơn, thì cho vào ngăn lạnh.

Riêng món mứt cà na thì hơi dụng công một chút. Sau khi đã làm sạch cà na, ngâm muối, xả nước lạnh và trụng qua nước sôi thì vớt cà na ra, để ráo và cho vào thau trộn đều với đường cát với một tỉ lệ nhất định cho ngấm. Sau đó, đổ cà na vào nồi sên với ngọn lửa liu riu cho đường ngấm dần vào cà na, và khi cà na chuyển thành màu nâu, đường rút vào sền sệt là đã có thể thưởng thức được.

Những trái cà na khi làm mứt trông căng tròn, bóng mẩy rất bắt mắt. Khi ăn vị chua thanh của trái sẽ hòa lẫn vị ngọt nhẹ của đường lan tỏa khắp giác quan tạo cảm giác làm cho người ăn cứ mải mê thưởng thức hoài không biết chán.